McQ: Człowiek, który zwał się Harveyem Mushmanem

„Nie wiem, czy jestem aktorem, który bierze udział w wyścigach, czy też kierowcą wyścigowym, który grywa w filmach". Steve McQueen

Gratulacje z Zuffenhausen nadeszły pocztą lotniczą: „Drogi Panie McQueen” – tak zaczynał się list z marca 1970 r. – „z wielką radością i bardzo serdecznie chciałbym pogratulować Panu wspaniałego wyniku podczas dwunastogodzinnego wyścigu w Sebring”. Ferry Porsche pisał do Steve’a McQueena, że wyścig „z wielką uwagą śledził w domu”. Czterdziestoletni wówczas aktor był nie tylko jedną z największych ówczesnych gwiazd Hollywood, lecz także zapalonym kierowcą wyścigowym: „Może Pan sobie wyobrazić, jak bardzo ucieszyłem się z Pana wielkiego sukcesu w samochodzie naszej marki” – zakończył swój list Ferry Porsche.

W długodystansowym klasyku na Florydzie McQueen i jego kolega z zespołu Peter Revson dokonali nie lada wyczynu. Pomimo że ich Porsche 908/02 Spyder KH, zwane „flądrą”, miało mniejszą moc od konkurentów z wyższych klas, w ostatniej fazie wyścigu prowadzili i dopiero na ostatnim okrążeniu dogonił ich Mario Andretti w Ferrari. Amerykanin przejechał linię mety z 23-sekundową przewagą. 23 sekundy – po dwunastu godzinach wyścigu to niemal mgnienie oka.

Steve McQueen nie znosił lądować na drugim miejscu. Zawsze chciał być zwycięzcą. Nawet dla niego jednak to drugie miejsce miało smak triumfu. Triumfu nad samym sobą, bo dwa tygodnie wcześniej podczas zawodów motocrossowych w Lake Elsinore doznał poważnej kontuzji lewej stopy.

„Żyje się tylko raz. Dlatego czerpię z życia pełnymi garściami”. Steve McQueen

Aby utrzymać się na powierzchni, McQueen pracował jako pomywacz oraz kierowca ciężarówki, próbował także podreperować budżet, jeżdżąc swoim Harleyem-Davidsonem w wyścigach. Nagrody za zwycięstwo wynosiły najczęściej 100 dolarów, co w owych czasach było sporą sumą.

Swoją pierwszą główną rolę McQueen zagrał w wieku 27 lat w filmie science fiction Blob – zabójca z kosmosu. Gaża wynosiła 3000 dolarów. Był to raczej skromny początek wyjątkowej kariery.

Pod koniec lat 50. przychody pozwoliły już na zakup pierwszego nowego samochodu: było to czarne Porsche 356 A Speedster. Podobnie jak jego koledze Jamesowi Deanowi także McQueenowi spodobała się młoda marka ze Stuttgartu. Model Speedster wyposażony w silnik o mocy 75 KM łączył praktyczność do jazdy na co dzień z zaletami samochodu sportowego.

W 1959 r. łącznie dziewięć razy brał udział w wyścigach Sports Car Club of America w Kalifornii. Już pierwszy oficjalny start 31 maja w Santa Barbara zakończył się zwycięstwem w tak zwanym wyścigu nowicjuszy. „To mnie zafascynowało. Wyścigi samochodowe dały mi nową tożsamość” – przyznał później McQueen, „i ta wyjątkowa tożsamość stała się dla mnie bardzo ważna”.

„Nie jestem pewien, czy aktorstwo to dobre zajęcie dla dorosłego mężczyzny”. Steve McQueen

Jeszcze latem 1959 r. McQueen wymienił Speedstera na mocniejsze Porsche 356 A Carrera. Później jeździł także rasowym samochodem wyścigowym, Lotusem Eleven. W czasie jego dwudziestoletniej kariery pojawiły się liczne sportowe i wyścigowe auta. Zapamiętale kolekcjonował nie tylko samochody, lecz także motocykle, a nawet samoloty. „Miał obsesję na punkcie szybkości oraz maszyn” – dostrzegała to także jego pierwsza żona Neile Adams.

Sam McQueen traktował swoje zabawki jako sposób na ucieczkę do innego świata, w którym panują tylko jego własne zasady. „Naprawdę odprężyć mogę się tylko podczas wyścigu. Rozluźniam się przy dużej prędkości” – opowiadał kiedyś w jednym z wywiadów telewizyjnych.

Było jednak jeszcze coś: stawianie na swoim za wszelką cenę. „Musiał wyprzedzać, to była część jego osobowości” – twierdzi asystent reżysera Clifford Coleman, który także brał udział w wyścigach motocyklowych. „Dlatego odnosił takie sukcesy. Zawsze musiał wygrywać”.

Nie tylko na torze wyścigowym – także podczas odzyskiwania swojego pierwszego Porsche 356 A Speedster. Gdy McQueen dowiedział się, że jego kolega z toru wyścigowego Bruce Meyer z Beverly Hills kupił ten samochód za 1500 dolarów, miesiącami nie odpuszczał, aż Meyer mu go wreszcie odstąpił. Później McQueen już nigdy nie pozbył się tego samochodu. „Dzisiaj jego cena byłaby siedmiocyfrowa” – uważa Meyer, „i nie byłby to milion, lecz kilka”. Ten Speedster wyposażony w rzadkie felgi z centralnym mocowaniem nie jest jednak na sprzedaż. Stoi w garażu Chada McQueena.

Większą sensację wywoływał jego udział w wyścigach na czterech kołach, tym bardziej że zawsze dzielił kokpit z absolutnymi gwiazdorami sportów motorowych, takimi jak Innes Ireland, Pedro Rodríguez czy Stirling Moss. „Zawsze chciał mierzyć się z najlepszymi” – twierdzi jego syn Chad.

Z biegiem czasu McQueen awansował na najwyższy poziom i za pośrednictwem swojej firmy Solar Productions finansował nawet własny zespół wyścigowy. Szczytowym punktem jego kariery jako kierowcy miał być udział w 12-godzinnym wyścigu w Sebring 21 marca 1970 r. Impreza była jedną z dziesięciu zaliczanych do Mistrzostw Świata Samochodów Sportowych.

Zespół fabryczny Porsche wystawił do startu siedem samochodów, między innymi cztery 917 KH (z krótkim tyłem), które miały zapewnić powtórkę mistrzowskiego tytułu z poprzedniego roku. Największą uwagę przyciągnęli jednak McQueen i jego drugi kierowca Peter Revson, którzy jako prywatny zespół startowali w Porsche 908/02. Wcześniej McQueen tym autem z otwartym nadwoziem wygrał już wyścigi w Holtville oraz Phoenix. Kierowca Porsche Kurt Ahrens, którego za kierownicą modelu 917 zmieniał Vic Elford, przyglądał się swojemu sławnemu rywalowi podczas próbnych okrążeń: „McQueen miał wielki talent, był bardzo ambitny, miał wręcz obsesję” – wspomina 80-letni dziś Ahrens. „Był też szybki, choć nie tak szybki jak Revson”.

W konfrontacji z konkurentami z klasy do pięciu litrów, dysponującymi samochodami o mocy 600 KM, McQueen i jego kolega z zespołu w ich trzylitrowym Spyderze o mocy 350 KM teoretycznie nie mieli szans. Aby nadrobić czas tracony na okrążeniach, przez cały wyścig nie zmieniali opon ani klocków hamulcowych. „Wszystkich nas zaskoczyło, jak równomiernie jechali, pomimo tak ogromnego obciążenia” – wspomina Ahrens. „Tor był zbudowany z płyt betonowych, podczas jazdy nieźle nami trzęsło”. Ponadto McQueenowi dokuczała złamana noga. Nawet to jednak nie wyprowadziło go z równowagi. Ostatecznie strategia unikania boksu opłaciła się: McQueen i Revson uzyskali sensacyjne drugie miejsce, skorzystali jednak także na licznych awariach i naprawach samochodów konkurentów. Najlepszy samochód z zespołu fabrycznego Porsche, kierowany przez Leo Kinnunena, Pedro Rodrígueza i Jo Sifferta, po czasochłonnym postoju w boksie wylądował ostatecznie na czwartym miejscu. To nie był rezultat, na jaki liczono w Porsche.

„Pański wynik pozwolił nam zachować prowadzenie w mistrzostwach świata producentów i za to chciałbym Panu podziękować” – napisał Ferry Porsche w swoim liście do McQueena.

„Cieszę się na osobiste spotkanie z Panem w Le Mans”. Ferry Porsche

Zarówno szef Porsche, jak i hollywoodzki gwiazdor, z równą niecierpliwością czekali na najważniejsze wydarzenie 1970 r. W 24-godzinnym wyścigu w Le Mans McQueen chciał wystartować w Porsche 917 wraz z mistrzem Formuły 1 Jackiem Stewartem. Ostatecznie jednak naraziłoby go to na poważne kłopoty ze strony szefów hollywoodzkiej wytwórni.

Po raz pierwszy w życiu McQueen ustąpił i podczas realizacji filmu Le Mans ograniczył się tylko do udziału w scenach kręconych poza torem. Jego Porsche 908/02, którym jechał w Sebring, zostało wykorzystane do kręcenia scen wyścigu. Herbert Linge i Jonathan Williams za kierownicą mieli zadbać o autentyzm scen. Ostatecznie udało im się uplasować na imponującym dziewiątym miejscu, zostali jednak zdyskwalifikowani ze względu na dyskusyjne naruszenie regulaminu.

Dla Porsche wyścig zakończył się długo wyczekiwanym triumfem. Hans Herrmann i Richard Attwood w czerwono-białym 917 zdobyli dla Porsche pierwsze zwycięstwo w klasyfikacji generalnej Le Mans.

„Chciał być jednym z nas. I rzeczywiście nim był”. Richard Attwood