Co dwa, to nie jedno
Prawdziwe Porsche? Tylko z ręczną skrzynią biegów! Tak było kiedyś. Zalety dwusprzęgłowych przekładni są dziś zbyt oczywiste.
Porsche 911 Speedster
Zużycie paliwa (cykl miejski): 20,6 l/100 km
(cykl pozamiejski): 9,9 l/100 km
(cykl łączony): 13,8 l/100 km
Emisja CO2 (średnia): 317 g/km
Klasa efektywności energetycznej: G (stan na 06/2019 r.)
Porsche 911 GT3 RS
Zużycie paliwa (cykl miejski): 19,2 l/100 km
(cykl pozamiejski): 9,0 l/100 km
(cykl łączony): 12,8 l/100 km
Emisja CO2 (średnia): 291 g/km
Klasa efektywności energetycznej: G (stan na 06/2019 r.)
Porsche 911 Carrera S / 911 Carrera 4S
Zużycie paliwa (cykl miejski): 10,7–11,1 l/100 km
(cykl pozamiejski): 7,8–7,9 l/100 km
(cykl łączony): 8,9–9,0 l/100 km
Emisja CO2 (średnia): 205–206 g/km
Klasa efektywności energetycznej: F (stan na 06/2019 r.)
Oburzenie jest wielkie. Gdy w 1967 r. Porsche po raz pierwszy oferuje model 911 z półautomatyczną skrzynią biegów Sportomatic, nosem kręcą nie tylko zatwardziali koneserzy marki, sceptyczna jest też specjalistyczna prasa. Nawet bardziej powściągliwi miłośnicy Porsche wyrażają niezadowolenie. Celem usunięcia pedału sprzęgła miała być poprawa komfortu. Komfortu? W sportowym samochodzie? I to z czasem o dwie sekundy dłuższym od 0 do 100 km/h niż w przypadku klasycznej ręcznej skrzyni biegów? Nie mówiąc już o większym zużyciu paliwa. Ostatecznie wyposażenie specjalne Sportomatic nie bije rekordów sprzedaży.
Dziś, ponad pół wieku później: ani śladu po początkowej histerii i opinii, jakoby sport i automatyka nie szły w parze – a to dzięki dwusprzęgłowej skrzyni biegów Porsche (PDK). Pierwsze testy nowej technologii prowadzone od 1980 r. owocują stworzeniem w 1986 r. pierwowzoru, który jest dalej konsekwentnie rozwijany.
W skrzyni PDK biegi są podzielone na dwie przekładnie częściowe, każda z własnym sprzęgłem – stąd jej nazwa. Biegi nieparzyste i bieg wsteczny są połączone z jednym sprzęgłem, a biegi parzyste z drugim. Umożliwia to całkowicie automatyczną zmianę biegów, bez przerywania przenoszenia mocy. Podobnie jak w ręcznej przekładni, poszczególne biegi są włączane przez widełki. W przypadku PDK odbywa się to za pomocą sterowanego komputerowo układu elektrohydraulicznego. Rezultatem jest symbioza przełączania ręcznego i automatycznego. PDK to wyjątkowe połączenie wydajności, dynamiki i komfortu.
Mimo przydatności do codziennej jazdy, od 1983 r. PDK jest początkowo wykorzystywana jedynie w samochodach wyścigowych. Ten typ przekładni zapewnia szczególną zaletę w połączeniu z silnikami z turbodoładowaniem: podczas przełączania kierowca może, inaczej niż ma to miejsce w przypadku ręcznej skrzyni biegów, pozostawić wciśnięty gaz. Ciśnienie doładowania turbosprężarki pozostaje zachowane. Przerwanie przenoszenia mocy? Nic z tych rzeczy!
Do produkcji seryjnej mija jednak trochę czasu. Poprzedzają ją liczne etapy rozwojowe elektroniki sterującej. Z nowej technologii należy przede wszystkim wyeliminować gwałtowne przełączenia.
W 2008 r. Porsche po raz pierwszy oferuje siedmiobiegową przekładnię PDK jako wyposażenie opcjonalne w modelach 911 Carrera oraz 911 Carrera S.
Przełom następuje rok później, przy okazji światowej premiery nowej serii modeli Panamera. Czterodrzwiowa sportowa limuzyna jest w 2009 r. pierwszym modelem Porsche, w którym w kilku wariantach seryjnie wbudowana jest skrzynia PDK. Od 2016 r. nowa Panamera jest dostępna wyłącznie z tzw. skrzynią PDK II z ośmioma biegami. Osiem biegów ma również przekładnia PDK w nowym 911. Taki jest zresztą trend wśród kierowców Porsche, który – inaczej niż w 1967 r. – idzie coraz bardziej w stronę automatycznych skrzyń biegów.
75%: Faworyt PDK
Ponad trzy czwarte wszystkich dostarczonych modeli Porsche 718 i 911 jest obecnie wyposażonych w skrzynię PDK. W modelach Panamera i Macan wskaźnik ten wynosi 100% – ręczna skrzynia biegów nie jest w nich oferowana. Osiem biegów w Panamerze czy siedem w Macanie: PDK zapewnia większy komfort i lepszą wydajność przy zachowaniu sportowego charakteru – unikalne połączenie, którego nie osiągnie samochód z ręczną skrzynią biegów. PDK w 911 GT3 RS ma jeszcze bardziej sportową charakterystykę, wyróżniającą się krótszymi przełożeniami, węższymi zakresami biegów i krótkimi czasami przełączania. A co z purystami, którzy pomimo wszystkich zalet technologii PDK wolą ręcznie przełączać biegi? Też zawsze znajdą w Porsche coś dla siebie, np. w nowym 911 Speedster, oferowanym wyłącznie z ręczną przekładnią.
-0,4 sekundy: Szybsze przyspieszanie
Już pierwsza generacja PDK umożliwia szybsze przełączanie biegów. W porównaniu z konwencjonalną, ważącą 10 kilogramów automatyczną skrzynią biegów Tiptronic S, przekładnia PDK, opcjonalnie dostępna od 2008 r. w modelach Porsche 911 Carrera i Carrera S, zmienia przełożenia z płynnością większą o 60% bez przerywania przenoszenia mocy. Ma to oczywiście wpływ na przyspieszenie. Porsche 911 Carrera z siedmiobiegową skrzynią PDK jest wówczas – w trybie Sport Plus – o 0,4 sekundy szybsze niż pojazd z ręczną, sześciobiegową przekładnią. W 911 Carrera 4 z 2008 r. z napędem na wszystkie koła oznacza to 4,6 zamiast 5 sekund na korzyść PDK.
Stopień udoskonaleń poszczególnych generacji dwusprzęgłowej skrzyni Porsche pokazuje obecny model 911 Carrera 4S. Ośmiobiegowa skrzynia PDK jest tu na wyposażeniu seryjnym, a zmiany biegów są realizowane w czasie milisekund. Rezultat: Ten sportowy samochód przyspiesza od zera do 100 km/h w ciągu 3,6 sekundy, a z pakietem Sport Chrono nawet w ciągu 3,4 sekundy. Z ręczną skrzynią biegów nie byłoby to możliwe.
-0,4 l/100 km: Większa wydajność na drodze
Pozytywny wpływ skrzyni PDK na zużycie paliwa jest widoczny już po jej debiucie w 2008 r.: Porsche 911 Carrera S o mocy 283 kW (385 KM) z sześciobiegową ręczną skrzynią biegów zużywa 10,6 litra na 100 kilometrów – o 0,4 litra więcej niż wersja ze skrzynią PDK. PDK należy zawdzięczać również fakt, że Porsche 911 Carrera, spalający 9,8 l/100 km, po raz pierwszy zszedł poniżej granicy 10 litrów. Jeszcze wydajniej pracuje obecnie skrzynia PDK II – mimo że jest cięższa o 20 kilogramów. Musi jednak spełniać zupełnie inne wymagania. Ten nowy typ przekładni przeznaczony jest poza tym do zastosowania w zelektryfikowanych pojazdach.
