Individuele dromen

De visie om dromen uit te laten komen, verbond Ferry Porsche vanaf het eerste begin met zijn sportwagen. Daaraan is het merk altijd trouw gebleven. De kans dat twee identieke Porsches de fabriek verlaten is klein – nu meer dan ooit. De trend naar individualisering was in eerste instantie nog bescheiden. Bijvoorbeeld de achterruitwisser uit 1955 voor de 356 A Coupé van de industrieel Alfried Krupp von Bohlen und Halbach vormde geen probleem voor de reparatieafdeling in de fabriek in Stuttgart-Zuffenhausen. Wat tegenwoordig niet noemenswaardig lijkt, was een excentrieke optie in een tijd waarin een autoradio bijvoorbeeld al als een dure optie werd gezien. Echt zeldzaam waren de eerste autotelefoons die meestal werden besteld door overheidsinstanties. Aan de groeiende wens naar individualisering kwam de fabriek tegemoet door het aanbod aan accessoires uit te breiden. Dit aanbod omvatte onder andere slaapstoelen, handgrepen, toerentellers of bagagerekken. 

De aanvankelijk sporadische klantwensen groeiden uit tot een traditie die in de afgelopen 70 jaar gestaag werd uitgebreid. Daarom kan Porsche momenteel terugblikken op een schat aan expertise. “Vanaf het begin hebben wij ons aanbod aan individualiseringsmogelijkheden voortdurend uitgebreid en voor onze klanten aantrekkelijker gemaakt”, aldus Alexander Fabig, hoofd Individualisering en Classic bij Porsche. “Waar individuele wensen van klanten in de beginjaren nog een uitzondering waren, hoort het aanbod van de Sonderwunsch-afdeling en de Porsche Exclusive Manufaktur tegenwoordig tot de populairste producten.” 

Momenteel hebben klanten via de Exclusive Manufaktur de keuze uit circa 1.000 voorgedefinieerde opties. Door het programma ‘Paint To Sample’ (zie p. 70) kunnen meer dan 190 kleuren worden geconfigureerd. “De vraag verschilt aanzienlijk per serie”, vertelt Fabig. Aan de hand van de 911 noemt hij de top drie: “De meest gewilde optie is de led-deurprojector met het Porsche-logo. Daarna volgen de veredelde achterlichten en het Porsche-wapen op de hoofdsteunen.” 
 

Van fabrieksreparatie naar het Sonderwunsch-programma 

De geschiedenis van de ‘Sonderwünsche’ zit vol unieke projecten die de innovatiekracht en de liefde voor het detail van het merk levend maken. Daartoe behoorden modificaties aan motoren, onderstellen en remmen voor racedoeleinden. Vooral actieve motorsportklanten wilden hun seriemodellen optimaliseren om aan races deel te nemen. Het merk ondersteunde hen daarbij met oplossingen op maat.

Zo ontstond in 1968 op basis van de 911 S 2.0 een sterk gemodificeerde versie voor de rally London–Sydney, wat een belangrijke stap op weg naar de oprichting van de Racesportafdeling voor klanten in 1973 was. Naast twee fabriekswagens werd ook een 911 van een klant omgebouwd en aan de rally-uitvoering van de 911 S 2.0 aangepast. Met dergelijke projecten legde Porsche de basis voor de verbinding tussen motorsport en individualisering die tot op heden zo kenmerkend is.

Topdirigent Herbert von Karajan, jarenlang een fervent Porsche-klant, bestelde in 1974 een 911 Turbo 3.0 (G-serie) als ‘Leichtbau’-versie in zilvergrijs. Als enige 911 Turbo kreeg de sportwagen de lichte carrosserie van de Carrera RS 3.0. Voor de Italiaanse graaf Gregorio Rossi di Montelera werd in 1975 zelfs een van de legendarische 917-racewagens omgebouwd voor de openbare weg, wat voor de Porsche-monteurs allesbehalve eenvoudig was. De 620 pk sterke bolide kreeg buitenspiegels, knipperlichten en een einddemper, en slaagde glansrijk voor de maidentrip van Zuffenhausen naar Parijs. 

Dit alles leidde in 1978 tot de officiële oprichting van de Porsche Sonderwunsch-afdeling. Rolf Sprenger was daar verantwoordelijk voor de klantrelaties. Het doel was om te kunnen voldoen aan de groeiende vraag naar op maat gemaakte sportwagens. Naast de modificaties voor de motorsport werd er steeds vaker gevraagd naar esthetische aanpassingen. Al heel vroeg kwam bijvoorbeeld de focus te liggen op buitengewone kleuren. 

Porsche Exclusive: individualiteit af fabriek 

In 1983 volgde nog een mijlpaal: voor Mansour Ojjeh, de eigenaar van TAG, bouwde Porsche een 935 racewagen om tot een straatlegale versie. Met 409 pk, een ‘Flachbau’-carrosserie (lage constructie) en een luxueus interieur met leren bekleding in de kleur ‘crème karamel’ en houten panelen groeide de 935 ‘Street’ uit tot een symbool van de jaren 1980. Dergelijke uiterst complexe unieke uitvoeringen resulteerden uiteindelijk in een kleine ‘Flachbau’-serie die direct een cultstatus bereikte. Deze veeleisende werkzaamheden in combinatie met de grotere vraag naar veredelingen af fabriek verlangden een vereenvoudiging van de processen. Zo werd de modificatie van nieuwe sportwagens direct in de productie geïntegreerd, terwijl de eindmontage in het zogeheten ‘Rössle’-procedé in de Zuffenhauser fabriek II plaatsvond. Uiteindelijk leidde dit in 1986 tot de oprichting van Porsche Exclusive, sinds 2017 bekend als Porsche Exclusive Manufaktur. Nog steeds veredelen de experts daar met hulp van andere afdelingen nieuwe sportwagens af fabriek en ontwikkelen ze naar het voorbeeld van de 935 steeds weer kleine series die uitgroeien tot iconen. 

Met de introductie van Porsche Exclusive bereikte de individualisering bij Porsche een nieuw niveau. In de jaren 1980 waren volledig leren bekledingen in bijna alle kleuren van de regenboog ongekend populair, net als grote hifi-installaties in de middenconsole met boxen in bijpassend formaat. Daarnaast realiseerde Porsche toen voor een lid van de koninklijke familie van Qatar maar liefst zeven gepersonaliseerde Porsches 959 met speciale kleuren als ‘Sahara Beige‘ of ‘Royal Blue‘, met bijpassende bekleding van buffelleer en uitlaatpijpen verguld met 24 karaat goud. 

Het tijdperk van de 911 Turbo met ‘Flachbau’ bereikt in 1990 zijn hoogte- en eindpunt met de Turbo 3.3 Cabriolet (G-serie) van een verzamelaar uit New York, van wie de lijst met speciale wensen niet minder dan 28 pagina’s telde. Nog steeds wordt die lijst als een mijlpaal van de individualiseringen gezien. Behalve een zeer omvangrijke leren uitrusting kreeg het unieke exemplaar onder andere een elektrische kap met regensensor, een turbomotor met Motronic en een 6-traps versnellingsbak. In 2004 startte Porsche het initiatief ‘most personal car’ om het thema individualiseringen wereldwijd te promoten. Een van de spectaculairste voorbeelden: meubelontwerper Carlo Rampazzi kreeg de 911 Turbo Cabriolet van zijn dromen. In oranje – vanbuiten en vanbinnen in dezelfde kleur. Als voorbeeld voor de exclusieve kleur diende een bord dat hij naar Zuffenhausen had meegenomen. 

Het Sonderwunsch-programma: maximaal uniek 

Tegenwoordig is de Exclusive Manufaktur verantwoordelijk voor vooraf gedefinieerde kleine series en veredelingsopties, terwijl de revival van het Sonderwunsch-programma in 2021 “de liefde voor het detail naar een nieuw niveau tilt”, aldus Porsche. Style Porsche fungeert voor alle thema’s rondom individualisering als toonaangevende partner. Het Sonderwunsch-programma maakt modificaties op maat en one-offs af fabriek mogelijk bij welke generatie sportwagen dan ook. Klanten kunnen bijvoorbeeld zelf een design aandragen voor velgen of de carrosserie laten modificeren. Bij historische sportwagens wordt het aanbod aangevuld met fabrieksrestauraties om ervoor te zorgen dat de sportwagens zo origineel mogelijk blijven. “Bij onze Sonderwunsch-klanten hebben we doorgaans te maken met echte Porsche-experts”, weet Alexander Fabig. “Ze hebben al jaren een band met het merk, beschikken meestal over een indrukwekkende hoeveelheid vakkennis en kennen alle ins en outs van de producten.” 

Recentelijk hebben we bijvoorbeeld het kunstwerk ‘Appearance of Crosses 2022-2’ van de Chinese kunstenaar Ding Yi overgebracht op een Taycan Turbo S. Het project vereiste een compleet nieuw lakprocedé dat speciaal hiervoor werd ontwikkeld. Zulke uitdagingen zijn bij Porsche geen zeldzaamheid, maar worden met veel engagement en creativiteit aangegaan. 

De 911 Speedster (993) van ontwerper Luca Trazzi laat zien hoe binnen het Sonderwunsch-programma zelfs volledig individuele unieke exemplaren ontstaan (zie p. 46). “Dat was tot nu toe ons omvangrijkste project”, zegt Fabig. “Momenteel kunnen twaalf van zulke unieke exemplaren gelijktijdig worden gerealiseerd”, aldus het hoofd Individualisering en Classic, “waarbij de vraag vele malen groter is dan onze capaciteit.” 

De kunst van het individualiseren 

Het proces van het realiseren van een uniek Sonderwunsch-exemplaar begint met het idee van een klant dat via het Porsche Centrum aan een Sonderwunsch-klantadviseur wordt doorgegeven. Na een eerste haalbaarheidsstudie wordt de klant uitgenodigd voor een projectgesprek, waarbij de designer en ingenieurs samen een bestek opmaken. Dit proces kan wel een jaar in beslag nemen. Zodra de klant zijn fiat geeft aan het project, beginnen de ontwikkeling en de productie in nauwe samenwerking met designers, ingenieurs, monteurs, carrosseriebouwers, zadelmakers, lakspecialisten en historici. 

Technische of juridische restricties kunnen weliswaar hordes opwerpen, maar Porsche zoekt elke wens tot op de bodem uit. Veiligheid en naleving van de wetgeving staan hierbij voorop. Alle gerealiseerde Sonderwunsch-sportwagens worden gedocumenteerd in het bedrijfsarchief als eerbetoon aan elk uniek exemplaar. 

Klanten verwachten topkwaliteit en de mogelijkheid om een persoonlijke toets aan hun sportwagen te geven.

Klanten spelen als projectleider een hoofdrol en kunnen elke stap van het project van dichtbij volgen. “Dat ze in die mate betrokken zijn bij hun project is voor onze klanten van de Sonderwunsch-afdeling een grote luxe”, vertelt Alexander Fabig. Een symbool daarvoor is de toegangspas voor de fabriek die de klanten krijgen bij aanvang van het project. “Zonder te overdrijven kun je zeggen dat ze die allemaal met trots dragen.” 

In hoeverre de klanten betrokken zijn in het ontwikkelingsproces varieert sterk. Waar sommigen met concrete schetsen of moodboards naar Porsche komen, beginnen anderen met vage ideeën die samen worden uitgewerkt. Vaak worden historische elementen in het project geïmplementeerd als klanten emotionele herinneringen of ontwerpwensen uit het verleden inbrengen. Juist die diversiteit maakt het werk voor het Sonderwunsch-team extra interessant. Een recent voorbeeld laat op spectaculaire wijze zien hoe niet alleen nieuwe sportwagens, maar ook klassieke modellen in het Sonderwunsch-programma worden geïntegreerd. Singer-songwriter Álvaro Soler heeft samen met Porsche een 928 S van de grond af aan vormgegeven en zo zijn droom laten uitkomen. De sportwagen heeft de individuele lakkleur ‘Soler Yellow Metallic’ gekregen en is binnenin uitgerust met pampasbruin leer. In samenwerking met de soundsystemingenieurs uit het Porsche Ontwikkelingscentrum Weissach werd een 360°-soundsystem ingebouwd dat helemaal is afgestemd op de wensen van Soler. In de kofferbak past bovendien een gitaar met bijpassende koffer die allebei dezelfde kleur hebben als de sportwagen. 

Voor Porsche is individualisering belangrijker dan ooit. Klanten verwachten topkwaliteit en de mogelijkheid om een persoonlijke toets aan hun sportwagen te geven. Daarom wil het bedrijf het Sonderwunsch-programma continu uitbreiden, van de individualisering van sportwagens tot Factory One-Offs. Voor de medewerkers van de Sonderwunsch-afdeling is hun werk veel meer dan een beroep – het is een passie. “Het is een spannende, soms uitdagende, maar zonder uitzondering altijd een positieve taak”, zegt Alexander Fabig enthousiast. “Samen met onze klanten maken we hun dromen waar.” Helemaal in de zin van Ferry Porsche.