Kunstlicht

Als het om licht gaat, is Miami de hoofdstad van de Verenigde Staten. Zuid-Florida is meer Centraal-Amerika dan Noord-Amerika en de zon is ernaar. Overdag is het licht dan ook hard, zinderend op de witte stranden en palmbomen, genadeloos voor de kleurrijk geverfde gevels. Na zonsondergang verschijnt het licht van de talloze gigantische neonreclames die de duisternis kleuren met een pulserende energie. Het lijkt alsof de ‘Magic City’ niet kan kiezen: de retro-sfeer van motels uit de jaren 50 leeft naast de pastelkleurige vibe van Miami Vice en de futuristische moderne villa’s in de ‘gated communities’ van de superrijken. Dit is de wereld van Uli Petzold, waarin alles om licht draait.

De showroom van zijn bedrijf Apure biedt de bezoekers een verrassende ervaring. Ten eerste de locatie: op de derde verdieping van een onopvallend kantoorgebouw, ergens tussen Downtown en Miami Beach. En dan, bij binnenkomst: duisternis. Het duurt even voordat de ogen zich hebben aangepast, maar dan ontvouwt zich het bijzonder terughoudende lichtdesign van de ruimte. Voor de ramen hangen fijn geweven grijze doeken, binnen valt er licht op de 15 meter lange, vrijwel zwarte rechthoekige tafel. Diverse Apure-spots, ontworpen door Studio F. A. Porsche en soms nauwelijks groter dan een duimnagel, verlichten een citaat van de designer Ferdinand Alexander Porsche op een zwart geverfde wand: “Black is the only color that does not divert from the form.” Werkelijk ieder detail klopt.

Er is zelfs een specifieke geur ontwikkeld voor deze ruimte, die onopvallend wordt verspreid door de airconditioning. Bij lichtdesign gaat het om meer dan simpelweg het verlichten van een kamer. Voor Uli Petzold (59) is licht een integraal onderdeel van de architectuur. In zijn ontwerpen houdt hij rekening met de fysieke structuren van een huis, een woning of een afzonderlijke ruimte. Natuurlijk licht en kunstlicht concurreren niet, maar vormen een harmonieus geheel. Hij geeft niet zoveel om de vorm van een lamp boven de eettafel. De lamp, vindt hij, “moet het gebouw om zich heen dienen.” Deze filosofie pastte hij bijvoorbeeld ook toe in de One Thousand Museum Tower in Miami, een project van Zaha Hadid Architects. De verlichting in de luxeappartementen installeerde Petzold samen met zijn experts van Apure.

Voordat hij een lichtontwerp opzet, gaat hij eerst diep in gesprek met zijn klanten. Petzold wil precies begrijpen welke specifieke sfeer de architect, ontwerper of eigenaar op wil wekken in de ruimte.

De één wil een stijlvolle, functionele schakelaar met een bewegingsmelder. De ander wil zacht licht tussen de slaapkamer en de badkamer, dat oplicht op basis van voetstappen in de gang. Petzold geeft de ideeën van zijn klanten vorm met zijn eigen kenmerkende stijl. Het Amerikaanse styling-magazine Luxe zag in zijn terughoudende esthetiek “zichtbare sporen van zijn Duitse roots”. Oorspronkelijk komt Petzold namelijk uit Berlijn, maar hij heeft inmiddels ook showrooms in Los Angeles, New York, Dubai en Zürich. Hij laat zich echter niet graag in een formeel hokje stoppen. “Ik geef tenslotte ruimtes vorm voor mensen”, vindt hij. Lichtdesign zonder menselijkheid kan hij zich niet voorstellen. “Mensen zien niet alleen het resultaat van ons werk, ze voelen het.”

Prominent bezoek in Petzolds showroom: Latin-pop-superster Luis Fonsi en zijn vrouw Águeda López. Despacito, de megahit van Fonsi, is meer dan zes miljard keer bekeken op YouTube – een record. Vandaag gaat het om het lichtdesign van zijn nieuwe villa. Hier komt Petzolds talent naar voren. Hij is een echte persoonlijkheid: bijna twee meter lang, gebruind en praat graag, maar nu laat hij zien dat hij ook goed kan luisteren. Hij knikt instemmend en begrijpt wat zijn veeleisende klant zoekt. Hierna legt hij uit hoe het lichtsysteem in de villa flexibel kan worden aangepast, bijvoorbeeld voor de perfecte belichting van Fonsi’s twaalf gitaren. De producent en zanger heeft ze gebruikt voor zijn grootste hits en wil ze ophangen aan verschillende wanden. “Ik heb graag mensen om me heen die ik kan vertrouwen”, vertelt Fonsi. Hij heeft dezelfde smaak als Petzold, en hetzelfde gevoel voor zaken.

Een dag later betreden we met Petzold het ‘Valhalla’. In de Oud-Noorse mythologie was dit het rijk van gevallen strijders. Hier in Miami is Valhalla de naam van het rijk van een Deense ondernemer die zich na de geslaagde verkoop van zijn technologiebedrijf volledig concentreert op de bouw en passende inrichting van vastgoed voor echte architectonische fijnproevers. Sneeuwwitte wanden, glazen oppervlakken langs ramen en balustrades, een imponerende wijnkamer met talloze flessen. Op de grote bijzettafel liggen verschillende uitgaven van Kinfolk, een prestigieus tijdschrift voor slow living, nauwkeurig uitgelijnd en allemaal op dezelfde afstand van de tafelrand. Aan de plafonds en op kniehoogte langs de trappen zo’n 200 lampen, een lichtensemble dat tot wel 500.000 dollar kan kosten. Plotseling ziet Petzold dat de afwerking van een lamp, die uit één enkel aluminiumblok gefreesd is, onregelmatig is. “Nu lijkt het alsof het oppervlak onder de lamp stoffig is”, vindt hij. Hij biedt direct vervanging aan.

Aan het einde van het bezoek wacht een verrassing: een Porsche 356 A Speedster uit de late jaren 50, die de Deen ergens in een afgelegen schuur in Rusland heeft gevonden. Petzold rijdt al tientallen jaren Porsche.